ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥ !

20 Νοεμβρίου 2009

Η τελευταία ορθόδοξη λειτουργία στην Αγία Σοφία !

Εφημερίδα «ΤΑ  ΝΕΑ» Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2009


Τον Ιανουάριο του 1919 δύο ελληνικές μεραρχίες που είχαν σταλεί στην εκστρατεία της Κριμαίας στάθμευσαν στην Κωνσταντινούπολη. Την εποχή εκείνη η Βασιλεύουσα βρισκόταν υπό «συμμαχική επικυριαρχία». Ο πατήρ Λευτέρης Νουφράκης υπηρετούσε στη Β΄ ελληνική μεραρχία. Όπως εκμυστηρεύτηκε στους συντρόφους του ο Κρητικός ιερέας από τις Αλώνες Ρεθύμνου «το όνειρό του ήταν να ακουστεί και πάλι ο λόγος του Θεού στην Αγία Σοφία». Την εποχή εκείνη η εκκλησία λειτουργούσε ως τζαμί και οι 4 άλλοι στρατιωτικοί, Φραντζής, Λιαρομάτης, Σταματίου και Νικολάου επισήμαναν στον ιερέα πως μια χριστιανική λειτουργία θα προκαλούσε τους Τούρκους.
Μπρος στην επιμονή του παπα-Λευτέρη οι τέσσερις άλλαξαν γνώμη. Με τη βοήθεια ένα Ρωμιού βαρκάρη κατέβηκαν από το πλοίο που μετέφερε τη μεραρχία τους και βρέθηκαν στην εκκλησία. Στον χώρο που βρισκόταν η Αγία Τράπεζα ο παπα-Λεύτερης τοποθέτησε ένα μικρό τραπεζάκι. Βάζει το πετραχήλι του και αρχίζει τη λειτουργία με ψάλτη τον ταγματάρχη Λιαρομάτη. Χρέη νεωκόρου εκτελεί ο υπολοχαγός Νικολάου.
Η εκκλησία σιγά σιγά γεμίζει από...
μουσουλμάνους που έχουν έρθει για τη δική τους προσευχή. Όπως εκμυστηρεύτηκαν στη συνέχεια ορισμένοι από τους πρωταγωνιστές, «οι Τούρκοι μας έβλεπαν χωρίς να ξέρουν πώς να αντιδράσουν αφού αυτό που συνέβαινε ήταν κάτι περισσότερο από απίστευτο για αυτούς». Οι 4 αξιωματικοί κοινωνούν και γίνεται η απόλυση. Κάποιοι από τους Τούρκους κινούνται εναντίον τους αλλά τους σταματάει ένας Τούρκος αξιωματικός που ζητάει από τους μουσουλμάνους να μην πειράξουν τους Έλληνες, διότι είναι μεγάλη αμαρτία αν χυθεί αίμα σε ιερό χώρο. Οι Έλληνες τελικά κατάφεραν να διαφύγουν. Ακολούθησε έντονη διαμαρτυρία των συμμάχων στον Ελευθέριο Βενιζέλο για το συμβάν, ο οποίος με τη σειρά του επέπληξε τους τέσσερις Έλληνες αξιωματικούς.


Σημείωση δική μου : Τόσα παράσημα στο στήθος δεν τα εφερε τυχαία ! Τό 'λεγε η καρδιά του !
Φαίνεται και στην εκφρασή του η λεβεντιά του !
Ι.Β.Ν.

17 Νοεμβρίου 2009

Εχεις ολη την αγάπη μου...Η μητέρα σου !



Η μητέρα του ειχε μόνον ενα μάτι...Ντρεπόταν γι αυτήν και ωρες-ωρες τη μισούσε.

Η δουλειά της ητανε μαγείρισσα στη φοιτιτική λέσχη. Μαγείρευε για τους φοιτητές και τους καθηγητές για να βγάζει τα εξοδά τους. Δεν ηθελε να του μιλάει για να μην μαθαίνουν οτι εναι παιδί μιας μητέρας με ενα.. μάτι. Οι φοιτήτριες εφευγαν γρήγορα , όποτε την εβλεπαν να βγαίνει λίγο απο την κουζίνα κι ελεγαν πως δεν αντεχαν το θέαμα και πως τους προκαλούσε μια ανυπόφορη ανατριχίλα... Μα απο μικρός ειχε πρόβλημα με την εικόνα της μητέρας του. Μια μέρα, οταν ακόμη πήγαινε στο δημοτικό, πέρασε η μητέρα του σ' ενα διάλειμα να του πεί ενα γειά ! Ενοιωσε πολύ στενοχωρημένος. "Πως μπόρεσε να μου το κάνει αυτό", αναρωτιόταν.. Την αγνόησε, της εριξε μόνον ενα μισητό βλέμμα και ετρεξε. Την επόμενη μέρα ενας απο τους συμμαθητές του φώναξε: "Εεεε, η μητέρα σου εχει μόνο ενα μάτι;..." Ηθελε να πεθάνει, ηθελε να εξαφανιστεί. Οταν γύρισε στο σπίτι της ειπε: "Αν ειναι ολοι να γελάνε μαζί μου εξ αιτίας σου, καλλίτερα να πεθάνεις". Αυτή δεν του απάντησε. "Δεν μ' ενοιαζε τι είπα ή τι αισθάνθηκε, γιατί ημουν πολύ νευριασμένος", ελεγε αργότερα σ' ενα φίλο του. "Ηθελα να φύγω απο 'κείνο το σπίτι και να μην εχω καμία σχέση μαζί της. Ετσι διάβασα πάρα πολύ σκληρά με σκοπό να φύγω μια μέρα μακριά για σπουδές ....και τα κατάφερα. Μα ηρθε κι επιασε αυτή τη δουλειά στη λέσχη για να με βοηθάει...Δεν μπορούσε να πάει κάπου αλλού;...."

Αργότερα παντρεύτηκε. Αγόρασε δικό του σπίτι, εκανε δικά του παιδιά και ηταν ευχαριστημένος με τη ζωή του , τα παιδιά του , τη γυναίκα του και τη δουλειά του. Μια μέρα -μετα απο χρόνια απουσίας, οπως ο ιδιος της ζήτησε- η μητέρα του πήγε να τον επισκεφτεί. Δεν ειχε δεί ποτέ τα εγγόνια της. Μόλις εμφανίστηκε στην πόρτα, τα παιδιά του αρχισαν να γελάνε. Θύμωσε επειδή ειχε πάει χωρίς να του το ζητήσει και χωρίς να τον προειδοποιήσει.Τότε της φώναξε: "Πώς τολμάς να ερχεσαι ξαφνικά στο σπίτι μου και να τρομάζεις τα παιδιά μου; Βγές εξω !, φύγε !...." Η μητέρα του απάντησε γαλήνια. "Ααα, πόσο λυπάμαι κύριε ! Μάλλον μου εδωσαν λάθος διεύθυνση...." κι εξαφανίστηκε χωρίς να καταλάβουν τα μικρά πως ειναι γιαγιά τους ! Πέρασαν χρόνια και μια μέρα βρήκε στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού του μια επιστολή για τη σχολική συγκέντρωση της τάξης του απο το δημοτικό σχολείο, στην πόλη που γεννήθηκε. Ειπε ψέματα στη γυναίκα του οτι θα εκανε ενα επαγγελματικό ταξίδι και πήγε. Οταν τελείωσε η συγκέντρωση των συμμαθητών, πήγε στο σπίτι που μεγάλωσε, μόνο απο περιέργεια....Οι γείτονες του ειπαν οτι η μητέρα του ειχε πεθάνει πρόσφατα. Δεν εβγαλε ουτε ενα δάκρυ...Του εδωσαν ενα γράμμα που ειχε αφήσει για αυτόν:

"Αγαπημένε μου γιέ, σε σκέφτομαι συνέχεια..Λυπάμαι που ηρθα στο σπίτι σου και φόβισα τα παιδιά σου. Εμαθα οτι ερχεσαι για τη σχολική συγκέντρωση και ενοιωσα πολύ χαρούμενη. Αλλά φοβάμαι οτι μπορεί να μην ειμαι σε θέση να σηκωθώ απο το κρεβάτι για να ερθω να σε δώ...Εγραψα αυτό το γράμμα να στο δώσουν αν δε με προφτάσεις. Στενοχωριέμαι που σε εφερνα σε δύσκολη θέση και ντρεπόσουν για μένα οσο ησουν μικρός. Βλέπεις...οταν ησουν πολύ μικρός ειχες ενα σοβαρό ατύχημα και εχασες το μάτι σου. Δεν μπορούσα να σε βλέπω να μεγαλώνεις με ενα μάτι. Ετσι εδωσα το δικό μου....Ημουν πολύ υπερήφανη που ο γιός μου θα εβλεπε τον κόσμο με τη δική μου βοήθεια, με το δικό μου μάτι...Εχεις ολη την αγάπη μου...

Η μητέρα σου.

(Απο το περιοδικό Οσιος Νικάνωρ)

Ιστολόγιο Σ
οφα λόγια

Σημείωση δική μου: Αν σας πήρανε τα κλάματα, διαβάζοντάς το, μάλλον δεν ειστε οι πρώτοι....

15 Νοεμβρίου 2009

Ενα γράμμα απο το στρατό, του 1913...

Εν Μπιζανίω 20 Φεβρουαρίου 1913
Αγαπητέ Συνάδελφε
Σε χαιρετώ
Σε, που θα έχης την τύχη να ανοίξης το πέλμα του όπλου αυτού, θα εύρης την πεντάρα αυτή και να πάρης ένα τσιγάρο, να το καπνίσης στην υγεία μου.
Το όπλο αυτό το έφερα επί πέντε έτη.
Το δόξασα και με δόξασε και τώρα αναγκάζομαι, να το εγκαταλείψω, λόγω τραυματισμού μου.
Πέρασα τόσες και τόσες στιγμές και δεν το εγκατέλειψα και εάν η πατρίς σε χρειασθή, να το τιμήσης.

Νικ. Καββαδίας
Κοθρέα- ένωσις Κεφαλληνίας

Ο Λάμπης Βολονάκης, λοχίας του Α’ λόχου του 17ου Συντάγματος Πεζικού, υπηρετούσε στη Μικρά Ασία το 1920. Καθαρίζοντας το όπλο του βρήκε το σημείωμα και τη πεντάρα.
Τα φύλαξε μέχρι την επιστροφή του στην πατρίδα και τα κατέθεσε στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρία της Ελλάδος.

Απο το καταπληκτικό ιστολόγιο Μικρό Κελλάρι

Σημείωση δική μου:
Ετσι τιμούσαν οι Αντρες τα οπλα και την Πατρίδα. Βέβαια κινδυνεύω να ερωτηθώ: τι ειναι Τιμή; , τι ειναι Ανδρες και τι ειναι Πατρίδα ;
Και θα ρωτήσω και εγώ με τη σειρά μου: Οι μανάδες σας και οι δάσκαλοί σας τι κάνανε;.....
Ι.Β.Ν.

14 Νοεμβρίου 2009

Κορνήλιος Καστοριάδης ! Η ανοδος της ασημαντότητας...


Πώς θα ήσαν οι κοινωνίες αν βασίζονταν περισσότερο στις αρχές της διανόησης; Αμφισβητώντας και όχι συμπλέοντας. Κριτικάροντας και όχι συμφωνώντας.
Πώς θα ήταν τα Μέσα Ενημέρωσης αν δεν εγκλωβίζονταν στον ξύλινο πολιτικό λόγο, στα δρώμενά του και στο "ψέμα- αίμα- σπέρμα";
Πώς θα ήταν τα σχολεία αν δίδασκαν σκέψη και όχι παπαγαλία; Αν δεν αξιολογούσαν το "κατά γράμμα" αλλά το "κατά κρίση"; Πώς θα είμασταν όλοι αν είμασταν ελεύθεροι;

Aπό το βιβλίο του Kορνήλιου Kαστοριάδη «H άνοδος της ασημαντότητας» και από το ομότιτλο κεφάλαιο, τα δύο εκτενή αποσπάσματα που ακολουθούν.
I. H απουσία κριτικής σκέψης
H εργασία των διανοουμένων θα έπρεπε να είναι εργασία κριτικής. Kαι τέτοια ήταν συχνά στην Iστορία, όπως, παραδείγματος χάριν, κατά τη στιγμή της γέννησης της φιλοσοφίας στην αρχαία Eλλάδα. Tότε, οι φιλόσοφοι αμφισβητούν τις κατεστημένες συλλογικές παραστάσεις, αμφισβητούν τις ιδέες για τον κόσμο και τους θεούς, αμφισβητούν την ορθή τάξη της πολιτείας. Ομως, αρκετά γρήγορα, η στάση αυτή εκπίπτει, εκφυλίζεται. Οι διανοούμενοι εγκαταλείπουν τον κριτικό ρόλο τους. Tον προδίδουν. Mεταβάλλονται σε εκλογικευτές της πραγματικότητας και σε απολογητές της καθεστηκυΐας τάξης. Tο πιο ακραίο παράδειγμα αλλά, χωρίς αμφιβολία, το πιο χαρακτηριστικό- ακόμη και μόνο διότι ενσαρκώνει τη μοίρα και την κατάληξη της κληρονομημένης φιλοσοφίας - είναι ο Xέγκελ. Tελικά, ο Xέγκελ έφθασε να διακηρύσσει πως «ό,τι είναι ορθολογικό είναι πραγματικό και ό,τι είναι πραγματικό είναι ορθολογικό».

Στο δικό μας αιώνα έχουμε δύο κραυγαλέες περιπτώσεις αυτού του φαινομένου: στη Γερμανία, ο Xάιντεγκερ και η βαθιά του προσχώρηση, πέρα από τα γνωστά συμβάντα και την ανεκδοτολογία, στο «πνεύμα» του ναζισμού· στη Γαλλία, ο Zαν-Πολ Σαρτρ, ο οποίος δικαιολόγησε τουλάχιστον μετά το 1952 τα σταλινικά καθεστώτα και, όταν, τέλος πάντων, ξέκοψε με τον τρέχοντα κομμουνισμό, άρχισε να υποστηρίζει τον Φιντέλ Kάστρο, τον Mάο Tσε Tουγκ, κ.λπ.
Οι διανοούμενοι
Mέχρι σήμερα η κατάσταση αυτή δεν έχει αλλάξει ως προς την ουσία της, αλλά, απλώς, ως προς την έκφρασή της. Mετά από την κατάρρευση των ολοκληρωτικών καθεστώτων και την κονιορτοποίηση του μαρξισμού-λενινισμού, οι δυτικοί διανοούμενοι στην πλειοψηφία τους περνούν τον καιρό τους εγκωμιάζοντας τα δυτικά καθεστώτα ως καθεστώτα «δημοκρατικά», ίσως όχι ιδανικά (δεν ξέρω ποιο είναι το ακριβές νόημα της έκφρασης αυτής), αλλά πάντως ως τα καλύτερα ανθρωπίνως εφικτά. Mας διαβεβαιώνουν, επίσης, ότι η οποιαδήποτε άσκηση κριτικής προς αυτές τις ψευδο-δημοκρατίες οδηγεί κατευθείαν στα Γκουλάγκ. Eτσι, λοιπόν, συνεχίζεται αυτή η χωρίς τέλος επανάληψη της κριτικής του ολοκληρωτισμού, μια κριτική που έρχεται με καθυστέρηση τριάντα, σαράντα, πενήντα, εξήντα, εβδομήντα ετών (πολλοί από τους σημερινούς «αντιολοκληρωτικούς» διανοούμενους στις αρχές της δεκαετίας του '70 ήταν ακόμη μαοϊκοί).
Ομως αυτή η στάση, δηλαδή η χωρίς τέλος επανάληψη της κριτικής του ολοκληρωτισμού, επιτρέπει να αποσιωπώνται τα φλέγοντα προβλήματα του παρόντος, που είναι: η αποσύνθεση των δυτικών κοινωνιών, η απάθεια, ο κυνισμός και η πολιτική διαφθορά, η καταστροφή του περιβάλλοντος, η κατάσταση στις εξαθλιωμένες χώρες κ.λπ. Yπάρχει, επίσης, μία παραλλαγή της ίδιας ουσιαστικά στάσης: αποσύρεται κανείς στον πλαστικό πύργο του και εκεί ασχολείται με την πολύτιμη προσωπική του παραγωγή.
Πρέπει να σταματήσουμε να υπερ-εκτιμούμε και, ταυτοχρόνως, να υπο-τιμούμε το ρόλο των διανοουμένων. Yπήρξαν ασφαλώς διανοητές και συγγραφείς οι οποίοι έχουν ασκήσει τεράστια επιρροή στην Iστορία - όχι, εξάλλου, πάντα προς το καλύτερο. Ο Πλάτων χωρίς αμφιβολία είναι το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα, αφού ακόμη σήμερα όλος ο κόσμος, και χωρίς να το ξέρει, σκέφτεται με όρους πλατωνικούς. Ωστόσο, από τη στιγμή που κάποιος επιχειρεί να εκφραστεί για την κοινωνία, την ιστορία, τον κόσμο, το είναι, τότε, οπωσδήποτε, εισχωρεί στο πεδίο των κοινωνικοϊστορικών δυνάμεων. Kαι σ' αυτό το πεδίο μπορεί να παίξει ένα ρόλο του οποίου η σημασία κυμαίνεται από το απειροελάχιστο μέχρι το αξιοσημείωτο. Tο να θεωρήσουμε ότι ο ρόλος αυτός είναι «ρόλος εξουσίας», κατά τη γνώμη μου αποτελεί γλωσσική κατάχρηση.
Kρίση της κριτικής
Ο συγγραφέας και ο διανοητής, με τα ιδιαίτερα μέσα που του δίνουν η κουλτούρα του και οι ικανότητές του, ασκεί επιρροή στην κοινωνία. Ομως αυτή η επιρροή αποτελεί μέρος του ρόλου του ως πολίτη: λέει αυτό που σκέφτεται και αναλαμβάνει την ευθύνη των λόγων του. Kανείς δεν απαλλάσσεται από αυτή την ευθύνη. Ούτε καν εκείνος που σωπαίνει και, ως εκ τούτου, αφήνει να μιλούν οι άλλοι και να καταλαμβάνεται ο κοινωνικο-ιστορικός χώρος ενδεχομένως από ιδέες τερατώδεις. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να καταγγέλλουμε την «εξουσία των διανοουμένων» και, ταυτοχρόνως, να θεωρούμε ότι οι Γερμανοί διανοούμενοι που σώπασαν μετά το 1932 είναι συνένοχοι των ναζί.
Mία από τις εκδηλώσεις - μόνο μία - της γενικής και βαθιάς κρίσης της κοινωνίας είναι η κρίση της κριτικής. Γεγονός είναι ότι υπάρχει γενικευμένη ψευδο-συναίνεση. H κριτική και η εργασία των διανοουμένων απορροφώνται από το σύστημα τώρα πολύ περισσότερο από άλλοτε και με τρόπο πολύ πιο έντονο. Ολα τα αλέθουν τα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης. Tα δίκτυα συνενοχής είναι παντοδύναμα. Σήμερα, τις αποκλείνουσες και ετερόδοξες φωνές δεν τις καταπνίγουν ούτε η λογοκρισία ούτε οι εκδότες. Tις καταπνίγει η γενικευμένη εμπορευματοποίηση.
Aκόμη και σε ό,τι είναι τελείως κοινότοπο και τετριμμένο δίδεται χροιά «επαναστατική». Για τη διαφήμιση ενός βιβλίου χρησιμοποιείται συχνά η εξής φράση: «Iδού ένα βιβλίο που φέρνει επανάσταση στον τομέα του». Aλλά και για τη διαφήμιση των ζυμαρικών την ίδια φράση χρησιμοποιούν: «τα ζυμαρικά Panzani έφεραν επανάσταση στη μαγειρική». H λέξη «επαναστατικός» - όπως, επίσης, οι λέξεις «δημιουργία» και «φαντασία» - έχει καταντήσει διαφημιστικό σλόγκαν (αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε πριν από λίγα χρόνια ιδιοποίηση). H περιθωριακότητα παίρνει μία θέση κεντρική και γίνεται αντικείμενο διεκδίκησης. H ανατροπή είναι μία ενδιαφέρουσα γραφικότητα που συμπληρώνει την αρμονία του συστήματος. H σύγχρονη κοινωνία έχει μία τρομερή ικανότητα να πνίγει κάθε αληθινή απόκλιση, είτε αποσιωπώντας την, είτε μετατρέποντάς την σε ένα ακόμη φαινόμενο ανάμεσα στα άλλα· ένα φαινόμενο εμπορευματοποιημένο όπως τα άλλα.
Mπορούμε να γίνουμε ακόμη πιο διεξοδικοί. Οι κριτικοί μόνοι τους προδίδουν το ρόλο τους ως κριτικών. Οι συγγραφείς προδίδουν την υπευθυνότητα και τη σοβαρότητά τους. H συνενοχή του κοινού είναι τεράστια. Tο κοινό ασφαλώς μόνον αθώο δεν είναι, αφού αποδέχεται το παιχνίδι και προσαρμόζεται σε ό,τι του δίνουν. Tα πάντα γίνονται εργαλείο του συστήματος, ενός συστήματος ανώνυμου. H κατάσταση αυτή δεν είναι ούτε έργο ενός δικτάτορα, ούτε έργο μιας χούφτας μεγάλων καπιταλιστών, ούτε έργο μιας ομάδας διαμορφωτών της κοινής γνώμης· είναι, απεναντίας, ένα τεράστιο κοινωνικο-ιστορικό ρεύμα, το οποίο έχει πάρει μια τέτοια κατεύθυνση που όλα τα κάνει να γίνονται ασήμαντα.
H τηλεόραση
H τηλεόραση αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα: κάτι που βρίσκεται στο κέντρο της επικαιρότητας για ένα εικοσιτετράωρο, γίνεται τελείως ασήμαντο (παύει να υπάρχει) ακριβώς μετά από αυτό το εικοσιτετράωρο, είτε διότι βρέθηκε είτε διότι πρέπει να βρεθεί κάτι άλλο για να πάρει τη θέση του. Λατρεία του εφήμερου, η οποία καταλήγει στην πιο ακραία συρρίκνωση του χρόνου. Aυτό που στην αμερικανική τηλεόραση ονομάζεται attention span, δηλαδή ο ωφέλιμος χρόνος προσοχής του θεατή, πριν από μερικά χρόνια ήταν δέκα λεπτά. Στη συνέχεια, βαθμιαία, έπεσε σε πέντε λεπτά, σε ένα λεπτό και, τώρα, είναι μόλις δέκα δευτερόλεπτα. Tο τηλεοπτικό σποτ των δέκα δευτερολέπτων θεωρείται το πιο αποτελεσματικό. Tόση είναι η διάρκεια που έχουν τα σποτ τα οποία χρησιμοποιούνται στις προεκλογικές προεδρικές καμπάνιες. Eίναι απολύτως κατανοητό ότι αυτά τα σποτ δεν περιέχουν τίποτα το ουσιαστικό, αλλά επικεντρώνονται σε δυσφημιστικούς υπαινιγμούς. Προφανώς, αυτό είναι το μόνο πράγμα που ο θεατής είναι ικανός να αφομοιώσει.
Tούτο όμως είναι και αληθές και ψευδές. H ανθρωπότητα δεν έχει εκφυλιστεί βιολογικά. Οι άνθρωποι είναι ακόμη ικανοί να παρακολουθήσουν ένα λόγο με επιχειρήματα και με κάποια χρονική διάρκεια. Ομως είναι, επίσης, αληθές ότι το σύστημα και τα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης «καλλιεργούν» - δηλαδή παραμορφώνουν με τρόπο συστηματικό - τους ανθρώπους, ούτως ώστε να μην είναι σε θέση τελικά να ενδιαφερθούν για κάτι το οποίο έχει διάρκεια μεγαλύτερη από κάποια δευτερόλεπτα, το πολύ κάποια λεπτά. Yπάρχει εδώ μια συνομωσία, όχι με την αστυνομική αλλά με την ετυμολογική έννοια του όρου: όλα «συν-ομνύουν», όλα τείνουν προς την ίδια κατεύθυνση, την κατεύθυνση μιας κοινωνίας στην οποία κάθε κριτική χάνει την αποτελεσματικότητά της.
II. Tο βαρύ προνόμιο της Δύσης
Στην ιστορία της Δύσης υπάρχουν αναρίθμητες φρικαλεότητες, τις οποίες η Δύση διέπραξε τόσο εναντίον των άλλων όσο και εναντίον του ίδιου του εαυτού της. Οι φρικαλεότητες όμως δεν αποτελούν προνόμιο της Δύσης. Παντού στον κόσμο υπάρχει συσσώρευση φρίκης, είτε πρόκειται για την Kίνα, την Iνδία, την Aφρική πριν από την αποικιοκρατία, είτε για τους Aζτέκους. H ιστορία της ανθρωπότητας δεν είναι η ιστορία της πάλης των τάξεων. Eίναι η ιστορία των φρικαλεοτήτων - αν και όχι μόνον αυτή.
Yπάρχει, οπωσδήποτε, ένα θέμα προς συζήτηση: το θέμα του ολοκληρωτισμού. Eίναι ο ολοκληρωτισμός - όπως το νομίζω - η κατάληξη της τρέλας για κυριαρχία ενός πολιτισμού ο οποίος διέθετε τα μέσα εξόντωσης και χρησιμοποίησε την πλύση εγκεφάλου σε τέτοια κλίμακα που ποτέ άλλοτε δεν γνώρισε η Iστορία; Eίναι ο ολοκληρωτισμος ένα διεστραμμένο πεπρωμένο, εγγενές στη σύγχρονη εποχή, με όλες τις αμφισημίες που τη χαρακτηρίζουν; Eίναι, μήπως, κάτι άλλο ο ολοκληρωτισμός; Για τη συζήτησή μας το θέμα αυτό, αν μπορώ να πω, είναι θεωρητικό. Kαι είναι θεωρητικό στο μέτρο που τις φρικαλεότητες του ολοκληρωτισμού η Δύση τις έστρεψε εναντίον των δικών της (των Eβραίων συμπεριλαμβανομένων). Eίναι θεωρητικό στο μέτρο που η φράση «σκοτώστε τους όλους, ο θεός θα ξεχωρίσει τους δικούς του», δεν είναι φράση του Λένιν, αλλά ενός πολύ θεοσεβούμενου χριστιανού δούκα και ελέχθη όχι τον 20ό αλλά το 16ο αιώνα. Eίναι θεωρητικό, στο μέτρο που οι ανθρώπινες θυσίες έχουν εφαρμοστεί αφειδώς και σε τακτά χρονικά διαστήματα από τις μη ευρωπαϊκές κουλτούρες κ.λπ. Tο Iράν του Xομεϊνί οπωσδήποτε δεν είναι προϊόν του Διαφωτισμού.
Yπάρχει όμως κάτι το οποίο αποτελεί την ιδιομορφία, τη μοναδικότητα και το βαρύ προνόμιο της Δύσης: πρόκειται γι' αυτή την κοινωνικο-ιστορική αλληλουχία που ξεκινά στην αρχαία Eλλάδα και αρχίζει ξανά, από το 11ο αιώνα και μετά, στη δυτική Eυρώπη. Aυτή είναι η μόνη στην οποία βλέπουμε να προβάλει ένα πρόταγμα ελευθερίας, ατομικής και συλλογικής αυτονομίας, κριτικής και αυτοκριτικής. H πιο εντυπωσιακή επιβεβαίωση αυτού είναι ακριβώς ο λόγος ο οποίος καταγγέλλει τη Δύση. Διότι στη Δύση έχουμε τη δυνατότητα -τουλάχιστον ορισμένοι από εμάς- να καταγγέλλουμε τον ολοκληρωτισμό, την αποικιοκρατία, το δουλεμπόριο των Mαύρων, την εξόντωση των Iνδιάνων στην Aμερική. Ομως δεν έχω δει τους απογόνους των Aζτέκων, των Iνδών ή των Kινέζων να κάνουν μια ανάλογη αυτοκριτική. Aπεναντίας, βλέπω ότι ακόμη και σήμερα οι Iάπωνες αρνούνται τις θηριωδίες που διέπραξαν κατά το B Παγκόσμιο Πόλεμο.
Tις πταίει
Οι Aραβες καταγγέλλουν συνεχώς ότι για όλα τα κακά που τους ταλαιπωρούν ­εξαθλίωση, έλλειψη δημοκρατίας, διακοπή της εξέλιξης του πολιτισμού τους κ.λπ.­ ευθύνεται η αποικιοκρατία την οποία υπέστησαν από τους Eυρωπαίους. Ωστόσο, η αποικιοκρατία σε αρκετές αραβικές χώρες διήρκεσε στη χειρότερη περίπτωση εκατόν τριάντα χρόνια (έτσι συνέβη στην Aλγερία, 1830-1962). Ομως οι ίδιοι αυτοί Aραβες, πριν από την αποικιοκρατία των Eυρωπαίων, είχαν υποστεί για πέντε αιώνες το ζυγό των Tούρκων. H τουρκική κυριαρχία στην εγγύς και τη Mέση Aνατολή αρχίζει τον 15ο αιώνα και τελειώνει το 1918. Aλλά οι Aραβες, καθώς οι Tούρκοι κατακτητές τους ήταν ομόθρησκοί τους μουσουλμάνοι, δεν μιλούν για την κυριαρχία αυτή.
Πάντως, η εξέλιξη της αραβικής κουλτούρας σταμάτησε το 11ο με 12ο αιώνα, δηλαδή οκτώ αιώνες πριν καν να μπορεί να γίνει λόγος για την κατακτητική επέκταση της Δύσης. Eξάλλου και αυτή η ίδια η αραβική κουλτούρα βασίστηκε στις κατακτήσεις, την εξόντωση και τη λίγο έως πολύ βίαια επιβολή της ισλαμικής θρησκείας στους κατακτημένους πληθυσμούς. Στην Aίγυπτο το 550 μ.X. δεν υπήρχαν Aραβες, όπως δεν υπήρχαν Aραβες, τότε, ούτε στη Λιβύη ούτε στην Aλγερία ούτε στο Mαρόκο ούτε στο Iράκ. Οι Aραβες που βρίσκονται τώρα εκεί είναι απόγονοι των κατακτητών που κυρίευσαν αυτές τις χώρες και που επέβαλαν, με ή χωρίς βία, στους τοπικούς πληθυσμούς τη δική τους θρησκεία. Δεν βλέπω όμως να γίνεται καμία κριτική αυτών των γεγονότων μέσα στο χώρο του αραβικού κόσμου. Kατά τον αυτό τρόπο, μιλάμε βεβαίως για το δουλεμπόριο των Mαύρων απο τους Eυρωπαίους (16ος αιώνας και εντεύθεν), αλλά δεν μιλάμε ποτέ για το γεγονός ότι το δουλεμπόριο και η συστηματική υποδούλωση των Mαύρων στην Aφρική τα εγκαινίασαν Aραβες έμποροι (11ος - 12ος αιώνας και εντεύθεν, με τη συνενοχή - συμμετοχή, όπως πάντα, βασιλιάδων και φυλάρχων). Eπίσης, δεν μιλάμε για το γεγονός ότι η δουλεία δεν καταργήθηκε αυθόρμητα σε καμία ισλαμική χώρα και ότι σε κάποιες από αυτές η δουλεία ισχύει ακόμη και σήμερα.
Δεν θέλω να πω με κανέναν τρόπο ότι όλα αυτά απαλείφουν τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Δυτικοί. Λέω μόνον ότι η ιδιαιτερότητα του δυτικού πολιτισμού έγκειται ακριβώς στην ικανότητά του της αυτοαμφισβήτησης και της αυτοκριτικής. Στην ιστορία της Δύσης, όπως και σε όλες τις άλλες ιστορίες, υπάρχουν θηριωδίες και φρικαλεότητες.
Aλλά όμως μόνον η Δύση δημιούργησε την ικανότητα για εσωτερική αμφισβήτηση ­αμφισβήτηση των ίδιων των θεσμών και των ιδεών της εν ονόματι της λογικής συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων, η οποία παραμένει ανοιχτή στο διηνεκές και δεν αναγνωρίζει έσχατο δόγμα.

9 Νοεμβρίου 2009

Στη θέα του γυμνού σώματος...

Ειναι μέσο διαμαρτυρίας αλλά και αύξησης των κερδών. Μπορεί να σκανδαλίζει , ομως επιδεικνύεται και για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Το γυμνό σήμερα αθφονεί ! 
Πόσες γυμνές γυναίκες -ή άντρες- έχετε δει; Το γυμνό είναι παντού: στις παραλίες, στο σπίτι, στα περιοδικά. Κι όμως, η θέα ενός γυμνού σώματος εξακολουθεί να εκπλήσσει, να ελκύει, να σκανδαλίζει και να σχολιάζεται !
Αρκεί μια λέξη...
..Για να εκτιναχθούν στα ύψη οι πωλήσεις των περιοδικών, αρκεί ένα εξώφυλλο μ’ ένα γυναικείο γυμνό. Συχνά μάλιστα δεν χρειάζεται ούτε καν η φωτογραφία. Αρκεί να υπάρχει η λέξη «γυμνή» σ’ έναν τίτλο για να προσελκύσει αμέσως την προσοχή των αναγνωστών. Κάποιες φορές η έλξη του γυμνού είναι μεταδοτική: καθιστά πιο ελκυστικά και τα γειτονικά άρθρα, ακόμα κι αν μιλούν για πολιτική. Επιδρά ερωτικά ακόμα και το ψηφιακό γυμνό της Λάρα Κροφτ, ηρωίδας των βιντεοπαιχνιδιών. Η αιτία προφανώς είναι η έντονη ερωτική φόρτιση που ασκεί ένα ωραίο σώμα, κυρίως γυναικείο, και μάλιστα γυμνό. Όμως, το ίδιο γυμνό σώμα, όταν το βλέπουμε σε μια σάουνα, σε μια φιλοζωική διαδήλωση («καλύτερα γυμνοί παρά με γούνα»), σ’ ένα στρατόπεδο γυμνιστών ή σε στριπτίζ, προκαλεί εντελώς διαφορετικές συγκινήσεις. Στα αγγλικά γήπεδα δεν είναι σπάνιο φαινόμενο κάποιος οπαδός να γδύνεται, να τρέχει και να συλλαμβάνεται από τους αστυνομικούς. Ένα τέτοιο γεγονός συνήθως διασκεδάζει τους φιλάθλους. Εξάλλου, κανείς δεν λέει τίποτα όταν-όπως συχνά συμβαίνει-ολόκληρο μπαλέτο χορεύει γυμνό «για να έχει μεγαλύτερες εκφραστικές δυνατότητες». Ποιο άλλο φαινόμενο προκαλεί τόσο ποικίλα, συχνά εκ διαμέτρου αντίθετα αποτελέσματα;
Γεννητικά όργανα σε κοινή θέα !
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το γυμνό ξυπνάει τη σεξουαλικότητά μας. Ως ένα βαθμό, η ισχυρή επίδρασή του πάνω μας εξηγείται από το γεγονός ότι παραπέμπει στο σεξ, και το σεξ είναι μια έμφυτη ορμή γενετικά καθορισμένη και απαιτητική όσο και η πείνα. Ωστόσο, η επίδραση του γυμνού στην ερωτική συμπεριφορά είναι ένα τυπικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό που μας ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ζώα. Βλέπετε, κανένα τους δε διεγείρεται στη θέα του γυμνού. Κι όχι μόνο γιατί η γύμνια είναι ο κανόνας. Η εξήγηση, σύμφωνα με τον Άγγλο ανθρωπολόγο Ντέσμοντ Μόρις, βρίσκεται στο χρονικό της βιολογικής εξέλιξης. «Στα άλλα ζώα τα γεννητικά όργανα είναι συνήθως κρυμμένα ή ελάχιστα ορατά. Το ίδιο ίσχυε και για τους προγόνους μας, πριν υιοθετήσουν την όρθια στάση. Από τότε τα γεννητικά τους όργανα έγιναν ορατά και ήταν αδύνατο να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο δίχως να δηλώσουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Για να μετριάσει λοιπόν τη δύναμη αυτών των σημάτων, ο άνθρωπος άρχισε να καλύπτει τα γεννητικά του όργανα με κάποιο περίζωμα».
Η κάλυψη αυτή είχε δύο αποτελέσματα: μείωνε την ένταση της σεξουαλικής έκθεσης και αύξανε την ερωτική φόρτιση της στιγμής όταν το περίζωμα αφαιρούνταν. Γι’ αυτό το λόγο η μερική κάλυψη -ένα ντεκολτέ, ένα μίνι, ένα μπικίνι ή ένα διαφανές ρούχο- είναι πιο σέξι από το ολόγυμνο σώμα. «Το στάδιο που κεντρίζει περισσότερο τις σεξουαλικές προσδοκίες, τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα, είναι εκείνο της «μεταβολής», δηλαδή της μετάβασης από μια κατάσταση ουδέτερη σε μια κατάσταση σεξουαλικής διαθεσιμότητας. Η μετάβαση εκδηλώνεται είτε απλώνοντας την ουρά, όπως τα παγόνια, είτε εκθέτοντας το σώμα», εξηγεί ο Ντέσμοντ Μόρις. «Το στριπτίζ είναι η αποθέωση αυτού του σταδίου. Αντίθετα, το ολοκληρωτικό γυμνό προκαλεί κορεσμό». Να γιατί αποδυναμώνεται γρήγορα η ερωτική έλξη ενός γυμνού σώματος στη σάουνα ή σε μια αμμουδιά. Όμως, χάρη σ’ ένα μηχανισμό παρόμοιο μ’ εκείνον της προσφοράς και της ζήτησης, ή χάρη στην κλασική έλξη για το «απαγορευμένο», ενισχύεται το ερωτικό αποτέλεσμα ενός επιμελώς κρυμμένου ή απροσδόκητου γυμνού. Τέτοια γυμνά «κλέβουν» με τον τηλεφακό τους οι παπαράτσι των σκανδαλοθηρικών περιοδικών. Είναι θρυλικός ο περίπατος της λαίδης Γκοντίβα γυμνής στους δρόμους του Κόβεντρι, αφού προηγουμένως είχε απαγορεύσει στους πάντες να την κοιτάξουν.
Λιγότερο κατανοητή είναι η έντονη ερωτική έλξη που προκαλείται από την οικειότητα ή από τη φήμη. Γιατί είναι πιο ελκυστικό το σώμα μιας διάσημης τηλεοπτικής σταρ ή της γειτόνισσας από το σώμα ενός άγνωστου μανεκέν, πιθανόν πολύ πιο όμορφου; Αποτελεί επίσης πηγή ατελείωτων συζητήσεων η διαφορά ανάμεσα στην επίδραση του αντρικού και του γυναικείου γυμνού. Είναι άραγε αλήθεια ότι οι γυναίκες ελκύονται λιγότερο απ’ όσο οι άντρες από το γυμνό του άλλου φύλου; «Όχι», σύμφωνα με τον Μόρις, ο οποίος συνεχίζει: «Πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι οι φυσιολογικές αντιδράσεις των δύο φύλων είναι ισοδύναμες». Μόνο εξαιτίας της συνήθειας και των πολιτισμικών επιδράσεων οι γυναίκες καταλήγουν να είναι ή να φαίνονται λιγότερο ικανές να «εκτιμήσουν» την ερωτική αξία του γυμνού.
Οι παρενέργειες της ανεργίας !
Υπάρχουν πολλές αιτίες και αφορμές για να εκθέτει κανείς γυμνό το σώμα του, και δεν είναι όλες σεξουαλικής φύσεως. Μπορεί να γδυθεί κάποιος για να διαμαρτυρηθεί, από αντικομφορμισμό ή για να επισύρει την προσοχή σε κάποιο πρόβλημα. Στην τελευταία περίπτωση, η σεξουαλική έλξη έρχεται σε δεύτερη μοίρα. «Στα στρατόπεδα γυμνιστών, η γύμνια «κρύβει» σχεδόν εξ ολοκλήρου τη σεξουαλικότητα», τονίζει ο Μόρις. Εξάλλου, οι τόποι όπου συνηθίζουμε να είμαστε γυμνοί δεν μας φαίνονται και τόσο σεξουαλικά φορτισμένοι. Για παράδειγμα, στο ιατρείο. Μπροστά στα μάτια του γιατρού αισθανόμαστε περίπου σαν ένα σύνολο από βιολογικά όργανα. Επίσης, στο σπίτι μας ή στα αποδυτήρια των γυμναστηρίων. Σύμφωνα με το βιβλίο του Πο Μπρόνσον Nudist on the Late Shift and Other True Tales of Silicon Valley (Ο Γυμνιστής της Νυχτερινής Βάρδιας και Άλλες Αληθινές Ιστορίες της Σίλικον Βάλεϊ), στην «κοιλάδα του πυριτίου», στην Καλιφόρνια, κρίθηκε αποδεκτός ο γυμνισμός ενός ερευνητή στο γραφείο του. Τέλος, η εικόνα μιας μητέρας που θηλάζει το μωρό της μάλλον τρυφερότητα και ένστικτα προστασίας εμπνέει παρά σεξουαλική έλξη. Εκτός κι αν «αποκαλύπτεται» ένα ερωτικό σύμβολο, όπως η Αμερικανίδα ηθοποιός Ντέμι Μουρ. Η φωτογραφία της, γυμνής και εγκύου, στο εξώφυλλο του περιοδικού Vanity Fair προκάλεσε αντιφατικές αντιδράσεις. 
Το ίδιο αντιφατικές είναι οι αντιδράσεις απέναντι στο διαδεδομένο στριπτίζ για «φιλανθρωπικούς» σκοπούς ή σε κάτι σαν εκείνο των ανέργων της ταινίας Άντρες με τα Όλα τους. Ο φιλανθρωπικός σκοπός χαλαρώνει την ερωτική έλξη και καθιστά πιο αποδεκτή την επίδειξη, η οποία κάτω από διαφορετικές συνθήκες θα κρινόταν επιλήψιμη. Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εκμεταλλευτούμε και να ελέγξουμε την ερωτική φόρτιση που προκαλεί το γυμνό. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε πολλές χώρες -από την Αφρική ως την Ινδία, όπου υπηρετεί θρησκευτικούς σκοπούς-το γυμνό σε δημόσια θέα θεωρείται φυσιολογικό. Αν λοιπόν τύχει να ταξιδέψουμε εκεί ως τουρίστες, πιθανόν να βρεθούμε κάποιες στιγμές σε δύσκολη θέση. Τα γυμνά σώματα στις παραλίες δεν εντυπωσιάζουν πια ούτε Βεδουίνο. Όμως, μπορεί να τριγυρίζουν γυμνοί και μέσα σε καταστήματα. Κανείς δεν θα γυρίσει να τους κοιτάξει, εκτός ίσως από μας...
Σημείωση δική μου : 
..Επειδή το γυμνό παραπέμπει στο σεξ και επειδή το σεξ είναι μια έμφυτη ορμή γενετικά καθορισμένη και απαιτητική όσο και η πείνα...γι' αυτό και πωλείται...όπως και το ψωμί , που θα καλύψει την πείνα...
..και την τιμή του την καθορίζει το "μέγεθος της πείνας του αγοραστή..."
Όμως -κατά τον ακαδημαϊκό Σκαλκέα- ο,τι υπεραπλουστεύεται και εκλαϊκεύεται, ευτελίζεται...
Ας το έχουν υπ' όψιν τους οι γυναίκες...
Ι.Β.Ν.

Από το τεύχος Νο 5, Ιούλιος 2000, σελ. 32-36